PHU WIANG NATIONAL PARK

    “เสมา” หรือ “สีมา เป็นประติมากรรมหินสลัก ซึ่งใช้เป็นสัญลักษณ์หรือเพื่อแสดงขอบเขต พื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ที่พระสงฆ์ทําสังฆกรรมร่วมกัน เสมามีความสําคัญต่อพุทธสถานอย่างยิ่ง ซึ่งมีการสร้างอย่างแพร่หลายในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย ช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๒-๑๖ ซึ่งเป็นยุคที่วัฒนธรรมทวารวดี เจริญรุ่งเรืองขึ้น การปักใบเสมา สันนิษฐานว่าอาจจะเกี่ยวกับคติความเชื่อ

  ๑.คติที่สืบทอดมาจากประเพณีการปักหินตั้ง (Megaliths) โดยเชื่อเรื่องการนับถือผีบรรพบุรุษของชนพื้นเมืองในเอเชียอาคเนย์ 

    ๒.คติการสร้างขึ้นเพื่อเป็นหลักเขตกําหนดบริเวณศักดิ์สิทธิ์ หรือสถานที่ประกอบพิธีกรรมทางพุทธศาสนา

  ๓.คติเป็นตัวแทนสถานที่ศักดิ์สิทธิ์สําหรับเคารพบูชา ทําหน้าที่คล้ายสถูปเจดีย์หรือพระพุทธรูปเพื่อให้ผู้คนได้กราบไหว้บูชา : การปักใบเสมา แบ่งเป็น ๓ แบบ คือ

    ๑. ปักหลักเดียว เพื่อแสดงเขตหรือตําแหน่งของบริเวณพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ 

    ๒ ปักเป็นกลุ่ม. พบว่ามีการปักล้อมรอบเนินดินหรือพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์โดยไม่มีการกําหนดทิศทางแน่นอน 

   ๓. ปักประจําทิศ มีตั้งแต่การปัก ๔ ทิศ ๔ ทิศ ไปจนถึง ๑๖ ทิศ โดยปักล้อมรอบเนินดินหรือสิ่งก่อสร้างทางศาสนา เพื่อแสดงเขตของสถานที่ศักดิ์สิทธิ์

สําหรับใบเสมาที่พบในพื้นที่แหล่งโบราณสถานรอบเขาภูเวียง มีลักษณะเป็นแท่งหินหรือแผ่นหิน และแกะสลักรูปสันนูนทรงสามเหลี่ยมคล้ายสถูปบริเวณกึ่งกลางใบ ซึ่งสถูปเป็นสัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้า ปัก ๔ ทิศ ล้อมรอบเนินดินเพื่อแสดงเขตของสถานที่ศักดิ์สิทธิ์